Metodologi eta antolamenduzko inplikazio orokorrak

Haurtzaroan komunikazioa garatzeko estrategia orokorrak dira haur autisten hezkuntza-interbentzioa bideratzeko egokienak. Hona hemen laburbilduta:
-Haur-hezkuntzan haurren ekimena, automia eta inplikazio aktiboa sustatzearen alde egiten da, ezagutzak beregana ditzaten. Ekintzen eta jolasen bidez eta inguruan duten munduaren zuzeneko manipulazioaren eta araketaren bidez ikasten dute haurrek.

- Haurrek badakite egiten eta ezagutzen. Horrek behar du izan hezkuntzainterbentzioaren abiapuntua, horrela hezitzaileek benetan “entzun” eta aurretiazko ideiak kontuan hartuko baitituzte ikaskuntza berriei ekin baino lehen.
-Haur bakoitza gelako curriculumaren arabera zertan den jakin behar da: zer ezagutzen eta dakien ondo, zein trebetasun dituen finkatzeke eta zer nolako languntza zehatzak behar dituen ikaskuntzarako.
-Proposatuko zaizkien zeregin eta iharduerek nolabaiteko zentzua izan behar dute haurrentzat, interesa piztu behar die eta beraien jakinminari erantzun.
-Gela gizarteratzeko lekua da, haurrik gehienek bertan finkatzen baitituzte familiaz kanpoko harremanak. Helduek komunikazioa garatzen lagundu behar diete, baina gainerako haurrak ere behar-beharrezkoak dira helburu hori lortzeko. Beraz, harremanen arloa arreta handiz zaindu behar da, irakasleen interbentzioaren helburu nagusietakoa behar duelarik izan.

-Gelako giroa eta antolamendua ikasle guztien ezaugarriei egokitu behar zaie. Beraz, guztiak ondo hartuko dituen ingurunea eta berdinen arteko lankidetza nagusi izango dituen giroa sortzea da irakasleen zeregina.

Estrategia orokor horiek dira haur autisten hezkuntza-interbentzioaren abiapuntua. Dena dela, irakasle-taldeak baloratu beharko du zer nolako egokitzapenak egin behar diren haur horiek komunikazioaren esparruandituzten premia bereziei erantzuteko. Ondorengo alderdiak hartu behar dira nagusiki kontuan:
1. Garapen-maila ezagutzea. Komunikazio-nahasteak dituen haur bakoitzaren garapen-maila ezagutu behar da, irakasleari ikaskuntzen plangintzaren inguruan erabaki egokiak hartzeko lagungarri izango baitzaio.
• Beharrezkoa da ikasleak zein komunikazio-gaitasun eta estrategia erabiltzen duen ebaluatzea: nola komunikatzen den, norekin, noiz etab. ikustea. Komunikazio-gaitasunak ebaluatzerakoan garrantzitsua da haurra ingurune anitzetan, hainbat pertsonarekin, objekturekin eta ikaskiderekin dagoela behaketak egitea.
• Ikaslea zer egiteko gai den eta zer ezin duen egin aztertuko da, nola lagun diezaiokegun ikusteko.
• Profesionalak, haurrak uler diezaion, nola eta zenbateko konplexutasunez komunikatu behar duen jakitea.
• Iharduerak eta emango zaion informazioa eboluzio-uneari egokitzea.
• ikaslea zer egiteko gai da
• zer nolako laguntzak behar ditu horretarako

2. Antolamendua, metodologia eta iharduerak. Haur-eskolan egin ohi direnak oso egokiak dira elkarreraginarekin, gizarte-ulermenarekin eta ingurunearekiko harremanekin zerikusia duten alderdiak garatzeko, hau da, komunikazioa zentzu zabalean garatzeko. Haur bakoitzaren mailari begira egin beharreko egokitzapenak gelaren antolamenduaren baldintzapean egongo dira. Haur autistak edo garapenaren nahaste orokorturen bat edukitzeagatik Komunikazioaren esparruan arazoak erakusten dituzten haurrak daudenean, gelaren, ihardueren eta ikasleen antolamenduak hainbat estrategia jakin garatzeko egokia behar du izan. Estrategia horien helburua ikasleak inguruneaz komunikatzea, inguruneko informazioak ulertzea eta barneko gogo-aldarteak eta oinarrizko premiak adieraztea izango da. Espazioak behar bezala ordenatzea, eguneko ihardueretan iraunkorra izatea, ikasleen arteko elkarreragina etab. ikasle guztien onerako izango dira, baina batik bat, haur autistei egingo die mesede. Horretarako, bereziki haur autistei dagokienez, garrantzia handikoa da:

• Gelako espazioan egokitzapenak egitea. Iharduera jakin batzuek lantzeko guneak ezarriko dira, iharduera-txokoak osatuko dituztenak.
• Gelako eta ikastetxeko gune bakoitzean erabiltzen diren materialak erraz eskuratzeko moduan ordenatzea. Une eta gune bakoitzean burutzen ari diren ihardueren berri emango dien adierazleak ere erabil daitezke, zer egin behar duten jakingo baitute horrela. Horiek guztiak autismoaz oso bestelako zailtasunak dituzten ikasleentzat ere lagungarri izango dira.
• Ikusizko gakoak ere baliagarriak izaten dira haur autistentzat bai gizarteulermenerako, bai bere kasa moldatu ahal izateko eta baita ikaskideek horietako haurren batek erabiltzen dituen keinuak gogoan hartu eta erabil ditzaten ere. Ikusizko gakoetan, egun edo aste jakin batean zein iharduera burutuko den adieraz daiteke. Haur guztiek, gainera, parte-hartze aktiboa izan dezakete, batik bat garatu ohi den egitasmoaren inguruan aldez aurretik aldaketak sortuz gero. Honako ikusizko gakoak erabil daitezke:
-Benetako objektuak eta horien argazkiak
-Piktogramak, marrazkiak edo sinboloak
-Iharduera-txartelak, agendak etab.
• Gelako zenbait une distrakzio-elementu asko ez dituztela egokitzea, bertan arreta-defizita duten ikasleak errazago konzentra daitezen.
• Ikasle autista askok iharduera-bitarteetan moldatzeko arazoak izaten ditu. Beraz, gelako gune bat tarteetarako txokotzat egokitu daiteke, hurrengo talde-iharduera arte bertan zain egon daitezen, eta/edo iharduera batzuek ere proposatuko zaizkie bat aukera dezaten.

Haur-Hezkuntzako geletan ohiko lan egiteko moduaz, premia guztiei erantzutea eta haur bakoitzari ikasteko behar duen laguntza ematea ahalbidetzen da. Haur-gelako dinamikaren baitan, talde barruan arreta indibidualizatua eskainiz eman daitezke banakako laguntzak, eta baita taldehandietarako ihardueretan egokitzapenak eginez ere. Haur autistekin metodo aktiboak erabiliz gero, taldetxo heterogeneoetan lan egiten ari direla lankidetza-ereduak gara daitezke. Gela elkarreragina sustatzeko moduan antolatuko da, eta irakasleak beharrezkoa denean besterik ez du parte hartuko.

Gela-proposamena egiterakoan, ondorengoak ikusi behar dira: zein elkarreragin-era erabili behar den, hau da, indibiduala, talde txikikoa edo talde handikoa, zein egokitzapen-mota egin behar den eta zer nolako laguntza edo arreta mota eskatzen duen ikasleak aurreko hiru taldekatzeetan. Irakaskuntza eta ikaskuntza ihardueretan, ikastetxeko ingurune ugari erabili beharko da, ahalik eta partaidetza handiena lortzeko. Hona hemen kontuan hartu beharreko zenbait aholku, haur autistekgainerako haur eta helduekiko harremanak hobe ditzaten:
-Talde txikiak egitea
- Ihardueren araberako taldekatze malguak egitea.
-Ikaskideei harreman-jarraipideak proposatzea. Gelan giro egokia ortu behar da, ikasleek elkarren arteko desberdintasunak zagutuz, ulertuz eta errespetatuz, adiskidetasuna eta elkarlaguntza uspertu daitezen.
-Ba irakasleengan bai ikasleengan iraunkortasuna bilatzea. Iraunkortasun horren ondorioz, hobeto ezagutuko dute elkar eta harremanak sustatu egingo dira.

3. Ikastetxean parte hartzen dutenen elkarlana. Tutoreak ezezik, ikastetxeetan badira hezkuntza-laguntza lanak burutzen dituzten bestelako profesional ere: aholkularia, laguntzaileak, laguntza-irakasleak... Profesional horiek ahalmen guztiak erabiltzen dituzte ikasleen, eta bereziki zailtasunik handienak dituztenen, oinarrizko gaitasunak garatuko dituzten baldintzak suspertu, indartu eta sortzeko. Komunikazio arazoak dituzten haurrak daudenean, profesional horiek guztiak haurraren eta ingurunearen arteko bitartekari lanetan aritzen dira. Gizarteratze eta ikaskuntza-premiei erantzuna ematen saiatzen dira, eta horretarako, espazioak eta denborak egituratu eta haur bakoitzaren ulermen-mailari eta elkarreragin-estiloari hurbildu eta egokituko zaizkien iharduerak proposatzen dituzte.

Gelan banaka nahiz talde handietan burutzen diren ihardueretan, tutorea da hezkuntza-zeregina planifikatu eta aurrera eramateko arduradun nagusia. Komunikazio-nahaste larriren bat duten haur guztiek ez dute etengabe laguntzaile, laguntza-irakasle edo aholkulariren bat behar. Dena den, gehienetan, haurrek behar dituzten baliabideei buruzko balorazioa egin ondoren, zenbaitetan tutoreaz besteko profesionalen baten elkarlana eta laguntza izan dezatela erabakitzen da, hau da, laguntzaile, aholkulari, laguntzairakasle edo bestelakoena.
Honakoak dira komunikazioaren esparruan laguntzen duten langileen egitekoak:
-Haurraren aldamenean egotea, taldeko gainerako haurrekiko elkarreragina bultzatzeko.
-Dinamizatzea eta bitartekari lanak egitea, haurrak proposatutako zeregina egin ahal dezan. Horretarako, inguruan zer gertatzen den ulertarazi eta ahalik eta autonomiarik handiena emango zaio.
- Behatzea, aztertzea eta ebaluatzea. Ondoren, gainontzeko profesionalekin batera, egoera guztietarako iharduera egokiak planifikatuko dira: talde handikoak, txikikoak, txokoak, indibidualak...
- Laguntza zehatzak ematea, bai fisikoak eta baita kognitibo eta afektiboak ere, bai zereginak edo ikaskuntza gauzatzeko eta baitahorien asimilazio-prozesurako ere.